به گزارش قدس خراسان، آنچه امروز سبب رنج‌های گسترده مسلمانان در برخی نقاط جهان از جمله غزه شده، نبود وحدت فراملی و فرامذهبی میان مسلمانان است. ۴۲سال پیش جمهوری اسلامی با پایه‌گذاری هفته وحدت در این راستا پیشگام بوده؛ اما این موضوع پس از گذشت این همه سال هنوز آنچنان که باید و شاید به ثمر ننشسته؛ چرا که منافع دشمنان اسلام در همین ایجاد تفرقه میان مسلمانان و تضعیف آن‌ها در همین افتراق است.
برای بررسی راهکارهای عملی رسیدن به وحدت کلمه در میان امت اسلامی، به سراغ حجت‌الاسلام علی‌اکبر نوایی، استاد حوزه و دانشگاه رفتیم تا نظر او را در این زمینه جویا شویم.
نوایی در این زمینه گفت: وجود پیامبر اکرم(ص) پس از قرآن مجید، مرکز ثقل وحدت امت اسلامی است و در این راستا هیچ اختلافی میان مسلمانان وجود ندارد که پیامبر اکرم(ص) زمینه‌ساز وحدت و راهبر آن است. هر سال مراسم‌هایی برای هفته وحدت برگزار می‌شود و امت مسلمان بر ضرورت وحدت تأکید می‌کنند؛ اما این اقدام‌ها دردی را دوا نمی‌کند. ما باید به دنبال راهکارهایی باشیم که وحدت به صورت ساختاری نهادینه شود و نباید صرفاً در حد شعار باقی بماند.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه باید به گونه‌ای عمل کنیم تا وحدت امت اسلامی در سطح جهانی مشهود و نمایان باشد، متذکر شد: اگر خطری برای بخشی از جهان اسلام و تفکر و عقیده اسلامی پیش بیاید، دنیای استکبار باید متوجه شود که با یک کلیت واحد مواجه است. بنابراین، وحدت باید به صورت نهادینه و ذاتی در امت اسلامی دیده شود و شکل بگیرد.
باید روی بن‌مایه‌های معرفتی وحدت توافق کنیم
وی ادامه داد: امت اسلامی باید در این وحدت موضع‌گیری کند و یک اعلام موضع سراسری و جهانی صورت گیرد، به‌گونه‌ای که نشان دهد امت اسلامی یک کلیت تام است و ۲میلیارد مسلمان در جهان یک بدنه واحد است. همچنین به این نکته توجه داشته باشیم که سرنوشت امت اسلامی به سرنوشت یک فرد نیز بستگی دارد و اگر یک نفر در دنیای اسلام مورد هجمه و خطر قرار گیرد، گویا همه مسلمانان در برابر آن خطر قرار گرفته‌اند. همان‌گونه که پیامبر اسلام(ص) فرموده‌اند: «مؤمنان برادرند، خونشان برابر است، در برابر دیگران یکدست هستند و کمترین آن‌ها[می‌تواند] کسی را به امان و زنهار همه‌شان درآورد».
نوایی با بیان اینکه وحدت، بن‌مایه‌های معرفتی دارد و باید روی بن‌مایه‌های معرفتی وحدت توافق نظر حاصل شود و همه امت اسلامی برای آن کار کنند، افزود: متأسفانه در حال حاضر چنین چیزی را در دنیای اسلام نداریم و اکنون دنیای اسلام مانند جزایر متفرق زندگی می‌کنند. اگر علیه قرآن حرکتی صورت گیرد، مسلمانان حرکتی انجام می‌دهند؛ اما به صورت ید واحده عمل نمی‌کنند؛ به‌عنوان مثال اکنون در قضیه غزه، گویا جهان اسلام مرده است، کسی رگی نمی‌جنباند و حرکت هوشیارانه‌ای در دنیا در این زمینه از سوی مسلمانان صورت نمی‌گیرد.
این استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: برای اینکه حرکتی راهبردی و نهادینه در راستای وحدت مسلمانان ایجاد کنیم، نیاز به وحدت قلمرو، هدف، رویکرد و اندیشه‌ورزی داریم که این موضوع باید در سراسر جهان اسلام در روابط بین‌الملل و روابط کشورهای اسلامی با یکدیگر و با کشورهای غیراسلامی به صورت راهبردی نمایان شود.
تأکید بر عناصر وحدت‌بخش در عقاید مسلمانان
وی با بیان اینکه راهکار بعدی برای ایجاد وحدت میان مسلمانان رسیدن به وحدت عقیده در جهان اسلام است، یادآور شد: این راهکار به این معنا نیست که اهل سنت و شیعیان از عقاید خود دست بکشند؛ بلکه وحدت عقیده به این معناست که ما یک عقیده مشترک داریم به نام توحید، یک کتاب مشترک به نام قرآن، یک قبله مشترک، یک پیامبر مشترک و یک اهل‌بیت مشترک داریم. بنابراین، این راهبرد عملیاتی باید به این صورت در عالم اسلام ایجاد شود و ما در این راستا بر مفهوم «وحدت امت اسلامی» تأکید و تکیه کنیم.
نوایی با بیان اینکه خداوند در سوره انبیا، آیه ۹۲ می‌فرماید «و این امت شما امت واحدی است»، گفت: دنیای اسلام تا وقتی به وحدت نرسد، با چالش‌هایی مواجه است. همچنان که امروز شاهد هستیم عده‌ای از سفاکان عالم در غزه نسل‌کشی می‌کنند و بدانید اگر امروز در غزه این کار را انجام دادند، ممکن است بعداً این کار را در عربستان، ایران و ترکیه نیز انجام دهند. به همین خاطر برای ایجاد این وحدت، به دستیابی به یک فهم مشترک در جهان اسلام نیاز داریم.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه راهکار بعدی برای رسیدن به وحدت این است که جهان اسلام باید به یک موضع‌گیری سیاسی مشترک دست یابد، عنوان کرد: خواسته ایجاد یک موضع‌گیری سیاسی مشترک در جهان اسلام باید از درون امت بجوشد.
وی متذکر شد: سال‌هاست هفته وحدت برگزار می‌شود و ما به کلیات اکتفا می‌کنیم. کارهای تک‌نگاری صورت می‌گیرد؛ اما وحدت ماهوی و راهبردی هنوز در دنیای اسلام شکل نگرفته است. اگر وحدت داشتیم، اکنون اسرائیل و نخست‌وزیر کثیفش جرئت نمی‌کرد این همه هتاکی و جنایت کند.
امام علی(ع)، امام وحدت مسلمانان است
نوایی خاطرنشان کرد: ما الگوهایی همچون ائمه اطهار(ع) را برای وحدت داریم؛ به عنوان مثال، امام علی(ع) را داریم که ۲۵سال در کنار خلفا بود و به آن‌ها مشورت می‌داد و راهکارهایی برای مسائل مختلف به آن‌ها ارائه می‌کرد. امام علی(ع) در حقیقت امام وحدت مسلمانان است و ۲۵ سال برای رسیدن به حق خود در حکومت، دست به قبضه شمشیر نبرد تا نزاع داخلی در امت اسلامی ایجاد نشود.
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: امام صادق(ع) نیز الگوی وحدت دیگری است. شاگردان او اغلب فقهای مذاهب چندگانه اهل سنت بودند و امام(ع) با آن‌ها تعامل داشتند. همچنین خیلی از فرقه‌های اسلامی با امام باقر(ع)، امام جواد(ع) و سایر ائمه اطهار(ع) مراوده داشتند و ائمه اطهار(ع) همواره با روی خوش با آن‌ها برخورد می‌کردند. این‌ها نمونه‌هایی از الگوهای وحدت هستند که باید مورد توجه قرار گیرند تا بتوانیم به وحدت واقعی میان مسلمانان دست بیابیم.
وی با بیان اینکه امیدواریم این راهبردها را در دنیای اسلام عملیاتی کرده و از این تفرقه کنونی در جهان اسلام جلوگیری کنیم، یادآور شد: در خراسان رضوی نیز شاهد مناطق تلفیقی هستیم که می‌توانند نقش مهمی در ایجاد وحدت اسلامی ایفا کنند؛ مناطقی مانند تایباد، تربت‌جام، خواف و سرخس و دیگر نقاط در خراسان شمالی و خراسان جنوبی، به طور کلی خراسان بزرگ مناطق تلفیقی بسیاری دارد و راهبردهایی که بیان کردم، در این مناطق نیز قابل اجراست.
نوایی با بیان اینکه مناطق تلفیقی باید مورد مطالعه و پژوهش قرار گیرند و نتایج به عمل تبدیل شوند، گفت: تشکیل جلسات مشترک و همفکری در این راستا ضروری است. فقه مذاهب اهل سنت وامدار امام صادق(ع) است. با وجود همه این اشتراکات می‌توانیم در جلسات با برادران اهل سنت تشریک مساعی و عقیده داشته باشیم تا با همکاری یکدیگر وحدت اسلامی به واقعیت بپیوندد.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه حوزه علمیه رسالت مهمی در زمینه ایجاد وحدت اسلامی دارد، اظهار کرد: دفتر تبلیغات اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت ارشاد، اداره‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه علمیه و استانداری در راستای ایجاد وحدت اسلامی باید نقش‌آفرینی کنند تا هویت اسلامی میان شیعیان و اهل سنت در خراسان بزرگ تقویت شود.
نوایی در این زمینه گفت: وجود پیامبر اکرم(ص) پس از قرآن مجید، مرکز ثقل وحدت امت اسلامی است و در این راستا هیچ اختلافی میان مسلمانان وجود ندارد که پیامبر اکرم(ص) زمینه‌ساز وحدت و راهبر آن است. هر سال مراسم‌هایی برای هفته وحدت برگزار می‌شود و امت مسلمان بر ضرورت وحدت تأکید می‌کنند؛ اما این اقدام‌ها دردی را دوا نمی‌کند. ما باید به دنبال راهکارهایی باشیم که وحدت به صورت ساختاری نهادینه شود و نباید صرفاً در حد شعار باقی بماند.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه باید به گونه‌ای عمل کنیم تا وحدت امت اسلامی در سطح جهانی مشهود و نمایان باشد، متذکر شد: اگر خطری برای بخشی از جهان اسلام و تفکر و عقیده اسلامی پیش بیاید، دنیای استکبار باید متوجه شود که با یک کلیت واحد مواجه است. بنابراین، وحدت باید به صورت نهادینه و ذاتی در امت اسلامی دیده شود و شکل بگیرد.
باید روی بن‌مایه‌های معرفتی وحدت توافق کنیم
وی ادامه داد: امت اسلامی باید در این وحدت موضع‌گیری کند و یک اعلام موضع سراسری و جهانی صورت گیرد، به‌گونه‌ای که نشان دهد امت اسلامی یک کلیت تام است و ۲میلیارد مسلمان در جهان یک بدنه واحد است. همچنین به این نکته توجه داشته باشیم که سرنوشت امت اسلامی به سرنوشت یک فرد نیز بستگی دارد و اگر یک نفر در دنیای اسلام مورد هجمه و خطر قرار گیرد، گویا همه مسلمانان در برابر آن خطر قرار گرفته‌اند. همان‌گونه که پیامبر اسلام(ص) فرموده‌اند: «مؤمنان برادرند، خونشان برابر است، در برابر دیگران یکدست هستند و کمترین آن‌ها[می‌تواند] کسی را به امان و زنهار همه‌شان درآورد».
نوایی با بیان اینکه وحدت، بن‌مایه‌های معرفتی دارد و باید روی بن‌مایه‌های معرفتی وحدت توافق نظر حاصل شود و همه امت اسلامی برای آن کار کنند، افزود: متأسفانه در حال حاضر چنین چیزی را در دنیای اسلام نداریم و اکنون دنیای اسلام مانند جزایر متفرق زندگی می‌کنند. اگر علیه قرآن حرکتی صورت گیرد، مسلمانان حرکتی انجام می‌دهند؛ اما به صورت ید واحده عمل نمی‌کنند؛ به‌عنوان مثال اکنون در قضیه غزه، گویا جهان اسلام مرده است، کسی رگی نمی‌جنباند و حرکت هوشیارانه‌ای در دنیا در این زمینه از سوی مسلمانان صورت نمی‌گیرد.
این استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: برای اینکه حرکتی راهبردی و نهادینه در راستای وحدت مسلمانان ایجاد کنیم، نیاز به وحدت قلمرو، هدف، رویکرد و اندیشه‌ورزی داریم که این موضوع باید در سراسر جهان اسلام در روابط بین‌الملل و روابط کشورهای اسلامی با یکدیگر و با کشورهای غیراسلامی به صورت راهبردی نمایان شود.
تأکید بر عناصر وحدت‌بخش در عقاید مسلمانان
وی با بیان اینکه راهکار بعدی برای ایجاد وحدت میان مسلمانان رسیدن به وحدت عقیده در جهان اسلام است، یادآور شد: این راهکار به این معنا نیست که اهل سنت و شیعیان از عقاید خود دست بکشند؛ بلکه وحدت عقیده به این معناست که ما یک عقیده مشترک داریم به نام توحید، یک کتاب مشترک به نام قرآن، یک قبله مشترک، یک پیامبر مشترک و یک اهل‌بیت مشترک داریم. بنابراین، این راهبرد عملیاتی باید به این صورت در عالم اسلام ایجاد شود و ما در این راستا بر مفهوم «وحدت امت اسلامی» تأکید و تکیه کنیم.
نوایی با بیان اینکه خداوند در سوره انبیا، آیه ۹۲ می‌فرماید «و این امت شما امت واحدی است»، گفت: دنیای اسلام تا وقتی به وحدت نرسد، با چالش‌هایی مواجه است. همچنان که امروز شاهد هستیم عده‌ای از سفاکان عالم در غزه نسل‌کشی می‌کنند و بدانید اگر امروز در غزه این کار را انجام دادند، ممکن است بعداً این کار را در عربستان، ایران و ترکیه نیز انجام دهند. به همین خاطر برای ایجاد این وحدت، به دستیابی به یک فهم مشترک در جهان اسلام نیاز داریم.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه راهکار بعدی برای رسیدن به وحدت این است که جهان اسلام باید به یک موضع‌گیری سیاسی مشترک دست یابد، عنوان کرد: خواسته ایجاد یک موضع‌گیری سیاسی مشترک در جهان اسلام باید از درون امت بجوشد.
وی متذکر شد: سال‌هاست هفته وحدت برگزار می‌شود و ما به کلیات اکتفا می‌کنیم. کارهای تک‌نگاری صورت می‌گیرد؛ اما وحدت ماهوی و راهبردی هنوز در دنیای اسلام شکل نگرفته است. اگر وحدت داشتیم، اکنون اسرائیل و نخست‌وزیر کثیفش جرئت نمی‌کرد این همه هتاکی و جنایت کند.
امام علی(ع)، امام وحدت مسلمانان است
نوایی خاطرنشان کرد: ما الگوهایی همچون ائمه اطهار(ع) را برای وحدت داریم؛ به عنوان مثال، امام علی(ع) را داریم که ۲۵سال در کنار خلفا بود و به آن‌ها مشورت می‌داد و راهکارهایی برای مسائل مختلف به آن‌ها ارائه می‌کرد. امام علی(ع) در حقیقت امام وحدت مسلمانان است و ۲۵ سال برای رسیدن به حق خود در حکومت، دست به قبضه شمشیر نبرد تا نزاع داخلی در امت اسلامی ایجاد نشود.
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: امام صادق(ع) نیز الگوی وحدت دیگری است. شاگردان او اغلب فقهای مذاهب چندگانه اهل سنت بودند و امام(ع) با آن‌ها تعامل داشتند. همچنین خیلی از فرقه‌های اسلامی با امام باقر(ع)، امام جواد(ع) و سایر ائمه اطهار(ع) مراوده داشتند و ائمه اطهار(ع) همواره با روی خوش با آن‌ها برخورد می‌کردند. این‌ها نمونه‌هایی از الگوهای وحدت هستند که باید مورد توجه قرار گیرند تا بتوانیم به وحدت واقعی میان مسلمانان دست بیابیم.
وی با بیان اینکه امیدواریم این راهبردها را در دنیای اسلام عملیاتی کرده و از این تفرقه کنونی در جهان اسلام جلوگیری کنیم، یادآور شد: در خراسان رضوی نیز شاهد مناطق تلفیقی هستیم که می‌توانند نقش مهمی در ایجاد وحدت اسلامی ایفا کنند؛ مناطقی مانند تایباد، تربت‌جام، خواف و سرخس و دیگر نقاط در خراسان شمالی و خراسان جنوبی، به طور کلی خراسان بزرگ مناطق تلفیقی بسیاری دارد و راهبردهایی که بیان کردم، در این مناطق نیز قابل اجراست.
نوایی با بیان اینکه مناطق تلفیقی باید مورد مطالعه و پژوهش قرار گیرند و نتایج به عمل تبدیل شوند، گفت: تشکیل جلسات مشترک و همفکری در این راستا ضروری است. فقه مذاهب اهل سنت وامدار امام صادق(ع) است. با وجود همه این اشتراکات می‌توانیم در جلسات با برادران اهل سنت تشریک مساعی و عقیده داشته باشیم تا با همکاری یکدیگر وحدت اسلامی به واقعیت بپیوندد.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه حوزه علمیه رسالت مهمی در زمینه ایجاد وحدت اسلامی دارد، اظهار کرد: دفتر تبلیغات اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت ارشاد، اداره‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه علمیه و استانداری در راستای ایجاد وحدت اسلامی باید نقش‌آفرینی کنند تا هویت اسلامی میان شیعیان و اهل سنت در خراسان بزرگ تقویت شود.
نظر شما